بهترین مستندها دربارۀ اولادیمیر پوتین

فرارو- ولادیمیر پوتین بدون یکی از تاثیرگذارترین سیاستمدارن دنیا در قرن بیست و یکم بوده است. او رهبر یکی از بزرگترین قدرتهای نظامی دنیاست و از ابتدای قرن بیست و یکم تا حالا حکومت روسیه را در دست داشته است (احتمالا کسی نمی تواند که حتی در زمان ریاست جمهوری مدودوف هم این پوتین بود که صحنۀ قدرت را اداره می کرد).

به گزارش فرارو در عین حال او همیشه چهرۀ مرموزی بوده است و سوالات زیادی در مورد شخصیت او، نحوه دستیابی به قدرت و نقشه هایی که برای آیندۀ روسیه و جهان در سر در افکار عمومی دنیا مطرح است. در طی این سالها مستندهای بسیاری با شخصیت شخصیتی ساخته شده است که هرکدام کوشیدهاند تا به بخشی از پرسشها دربارۀ این چهرۀ تأثیرگذار ست جهانی پاسخ بدهد. در اینجا شش مورد از بهترین مستندهایی را معرفی کردهایم که هر کدام از زاویه های خاص به بررسی شخصیت ها، شیوۀ حکمرانی و سرچشمه های قدرت پوتین پرداخته اند.

. وتین ؛ داستان یک جاسوس روس (Putin: A Russian Spy Story) (۲۰۲۰)

این سریال مستند سه قسمتی تصویری از کل دوران کاری و فعالیت های سیاسی پوتین ارائه و نحوه دستیابی به قدرت و تاثیر آن بر سیاست روسیه و جهان را به تصویر کشیده است. افراد زیادی در این مستند دربارۀ پوتین حرف زده‌اند. از همکاران و دوستان سابقش گرفته‌اند تا کسانی که علیه مبارزه با آن‌ها مبارزه کنند. یکی از جالب‌ترین چهره‌ها در این بین تاتیانا یوماشِوا دختر بوریس یلتسین است.

این مستند مراحل مختلف ترقی پوتین در سلسله مراتب سیاسی را به تصویر می‌کشد. از چگونگی پیوستن او به کاگب و حضورش در آلمان شرقی تا روابط او با شهردار سنپترزبورگ، نزدیک شدنش به بوریس یلتسین و نهایتا تبدیل شدن به او به شخص اول روسیه. یکی از جالب‌ترین سکانس‌های فیلم در پایان آن قرار دارد. یلتسین در سال ۲۰۰۰ و بعد از انتخاب پوتین به ریاست جمهوری روسیه، در حضور خبرنگاران با تماس می‌گیرند. اما این تماس حتی بعد از یک ساعت و نیم انتظار هیچ پاسخی نمی‌کند.

. قصری برای پوتین (قصری برای پوتین) (۲۰۲۱)

این مستند را الکسی ناوالنی ساخته است. بحران حکومتی در روسیه که در حال حاضر در زندان به سر می‌برد. این سند ادعا می کند که قصر بزرگی که در شهر گلنجیک و در ساحل دریای سیاه قرار دارد، متعلق به پوتین است و ساخته شده است از طریق زد و بندهای سیاسی میسر شده و تعلق آن به پوتین را بزرگترین رشوع تاریخ به حساب آورده است. در سال 2022 قسمت دوم این مستند ساخته شد که ضمن تکرار ادعاهای تصاویری از درون قصر را هم نشان میداد و شواهدی از ساخته شدن یک قصر دیگر هم ارائه میدهد.

دولت روسیه همیشه این ادعا را دارد و خود پوتین هم در مصاحبه‌ای گفته است که نه خودش و نه نز. صرف نظر از اینکه موضوع واقعی است، به هر حال در هیچکدام از مستندها (علیرغم اینکه تماشایی و خوشساخت هستند) مدرکی قطعی و واضحی که ادعاها را ثابت کند وجود ندارد.

. شاهدان پوتین (شاهدان پوتین) (۲۰۱۸)

این مستندی دقیق و مشخص به فرد به نگاه به رسیدن به پوتین است. فیلم از سال ۱۹۹۹ شروع می‌کند؛ مانی که مردم روسیه برای اولین بار با رئیس‌جمهور جدیدشان آشنا می‌شوند. اما بعد از آن به عقب برمی‌گردد و به بررسی علل و عواملی می‌پردازد که باعث شدند بوریس یلتسین پوتین ر. اتفاقی که عملا خود یلتسین را از صحنۀ قدرت خارج کرد و باعث هموار شدن راه برای ریاست جمهوری رسمی ش.

چهره های اصلی این فیلم میخائیل گورباچف، یلتسین و پوتین هستند. توجه به این مستند به زندگی و کار پوتین که شاید کمتر دیده شود و همچنین استفادۀ فراوان فیلم ویدئوهای ضبط شده از قدیمی ترین ارتباط پوتین با آدم های اطرافش را نشان می دهند، برجسته ترین ویژگی های این مستند هستند.

. پوتوتین ، روسیه و غرب (Putin, Russia and the West) (۲۰۱۱)

این مستند شاید کمی قدیمی باشد، اما حتما ارزش دیدن دارد، زیرا کارگردان آن، نورما پرسی، یکی اه پرسی در آثار خود به برجسته ترین رویدادها و بحران های سیاسی معاصر پرداخته و از انقلاب ایران تا فروپاشی شوروی و زوال یوگوسلاوی را از منظر برجسته ترین افراد که در این رویدادها نقش داشته اند (افرادی مثل هاشمی رفسنجانی، گورباچف ​​و اسلوبودان میلوشوویچ) روایت کرده است.

در مستند «پوتین، روسیه و غرب» پرسی به درون کرملین رفته تا تصویر روشنی از روابط قدرت در درون روس اما بر خلاف اسناد قبلی، پرسی موفق نشده است که با خود پوتین گفتگو کند (در حالی که قبلاً در مستندات مربوط به ایران با مصاحبه مصاحبه کرده بود، اما در مورد خودش حاضر به انجام مصاحبه شده است). اما با اینحال پرسی دارد با افرادی که در درون حلقۀ قدرت در کرملین قرار دارند، از جمله وزرای ورای. موفق ترین های این مستندهای روایت های دقیق و تازه است که از مسائلی مثل انقلاب نارنجی می کند، جنگ گرجستان و سازمان خلع سلاح هستهای بین روسیه و آمریکا ارائه می کند.

. ناوالنی (Navalny) (۲۰۲۲)

دانیل روهر این مستند را دربارۀ الکسی ناوالنی (از مشهورترین منتقدان داخلی پوتین) ساخته است. «ناوالنی» در جشنوارۀ ساندنس ۲۰۲۲ برندۀ جایزۀ بهترین فیلم از نگاه مخاطبان شد. وتین در این مستند حضور مستقیم ندارد، اما در واقع تمام ماجرا به آن مربوط می‌شود. مضمون اصلی فیلم تلاش پوتین برای به قتل رساندن ناوالنی است. بر حسب ادعاهایی که در مستند مطرح می‌شود، پوتین در سال ۲۰۲۰ گروهی از ماموران روسی را مأمور تعقیب کرد.

بیشتر زمان این فیلم اختصاص به مصاحبه با خود ناوالنی (قبل از بازگشت به روسیه و زندانی شدن و حلقۀ. مصاحبه‌شوندگان ادعا می‌کنند که قتل با سم نوویچوک شیوۀ محبوب پوتین برای ترور مخالفان است. ناوالنی در این مستند شواهدی را هم برای ادعای خود ارائه می کند که یکی از آن ها تماس تلفنی با یک دارد.

. قای پوتین کیست؟ (? Whoismisterputin) (۲۰۱۵)

والری بالایان، مستندساز اکراینی، در این فیلم بر تحقیقات روزنامه نگاران مستقل، نگاهی به سرچشمه های قدرت و ثروت ولادیمیر پوتین انداخته است. ادعایی که این سند میکوشد آن را بر پاییه اسناد و مدارک ثابت کند این است که به بالاترین مقام قدرت در روسیه می رسد بیشتر از هر چیز به دلیل اتحادی است که در اوایل دهیه 90 میلادی میان او، برخی از مقامات عالیرتبه کاگب و برخی از آنها. گروه‌های مافیایی روسیه مقاوم شدند.